Dil ve Anlatım Uygulama Sınavı Örneği

......... MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ 2016-2017 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI   ......  SINIF DİL VE ANLATIM DERSİ 1. DÖNEM UYGULAMA SINAVI  SORULARIDIR

Öğrencinin adı/soyadı:                                                                   Nu:                  Sınıfı:

                                                    OKUMA ETKİNLİĞİ (25p)

                                                                                                                       

        Bu bölümde Türk Edebiyatının en ünlü hikayecilerinden Ömer Seyfettin'in "Forsa" adlı hikayesinden alınan bir bölüm verilecek. (Sınıf kalabalık olduğu için okuma etkinliği bu şekilde yapılacak.)

1-      Okuduğunuz bu metnin yazılış amacı ne olabilir? Neden?

2-      Bu parçanın yazılışında genel olarak dil hangi işlevde kullanılmıştır?

3-      Bu parçanın ana düşüncesi nedir?

4-      Hikayenin kahramanları kimlerdir?

YAZMA ETKİNLİĞİ (30p)

            Hikayenin sonunu tamamlayınız. (En az üç paragraf)

DİNLEME ETKİNLİĞİ (20p)

Bu bölümde eba.gov.tr'den aldığımız bir parçayı dinletiyoruz. Parçaya ulaşmak için buraya tıklayınız. 

1-      Dinlediğiniz bu parça ne ile ilgilidir?

2-      Bu parçanın ana düşüncesi nedir?

3-      Bu parçada tanıtılan eserin yazarı kimdir, hangi millettendir?

4-      Bu parçada tanıtılan eserin türü nedir?

         

Türk Dili ve Edebiyatı, Dil ve Anlatım Uygulama Sınavı Ölçeği ve Yönergesi

Türk Dili ve Edebiyatı, Dil ve Anlatım Uygulama Sınavı Ölçeği ve Yönergesi

Dil ve Anlatım ile Türk Dili ve Edebiyatı derslerinde yapılacak uygulama sınavı “dinleme, konuşma, okuma ve yazma” becerilerini ölçmeyi amaçlamaktadır. Dil ve anlatım dersi uygulama sınavı ölçeği ve yönergesi aşağıdaki gibidir:

1.Dinleme

Ölçütler	Puanlama	1	2	3	4	5
Dinlediği metnin temasını belirler.
Metinde geçen yer,zaman,kişi unsurlarını açıklar.
Metni  yorumlar ve kısaca özetler.
Metnin türünü belirler.
Metnin vermiş olduğu  mesajı belirler.

2.Konuşma

Ölçütler	Puanlama	1	2	3	4	5
İstanbul Türkçesi konuşma,ağız özelliklerini resmi konuşmada terk etme.
Telaffuz ve vurgulamalara uyma.
Aynı ses tonunda konuşmama, ses tonunu ayarlayabilme.
Jest ve mimiklerden faydalanma.
Konuşmasını güncel örneklerle,alıntılarla  ve etkileyici örneklerle süsleyebilme. (Konuya Hakimiyet)

 

Türk Dili ve Edebiyatı Uygulama Sınavı Ölçeği ve Yönergesi

3.Okuma

Ölçütler	Puanlama	1	2	3	4	5
Okuma akıcılığı ve Hızı
Telaffuz (Diksiyon)
Vurgu ve Tonlama
Anlaşılırlık
Duraklama

4.Yazma

Ölçütler	Puanlama	1	2	3	4	5
Konu dışına çıkmama,metni sınırlayabilme.
Kâğıt düzeni
Yazı planı( giriş, gelişme, sonuç)
Yazım kurallarına uyma
Noktalama işaretlerine uyma

Türk dili ve edebiyatı ile dil ve anlatım  uygulama sınavı soru puan ve süre dağılımları şu şekilde:

Dil ve Anlatım Dersi Uygulama Sınavı

Milli Eğitim Bakanlığı,  Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde 28 Ekim 2016 tarihinde önemli bazı değişiklikler yaptı. Bu değişiklikler, özellikle, liselerde derslere giren Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenlerini yakından ilgilendirmektedir. Zira bu yeni yönetmelikte değişen bir maddeyle “Türk Dili ve Edebiyatı" ile "Dil ve Anlatım” derslerinde yazılı sınavlara ek olarak bir de uygulama sınavı getirildi. Ortaöğretim Kurumlar Yönetmeliği 16. maddeye eklenen değişiklik şu şekilde:

“h) Dil ve anlatım ile yabancı dil derslerinin sınavları dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini ölçmek için yazılı ve uygulamalı olarak yapılır.”

Dil ve Anlatım Dersi Uygulama Sınavı

 Dil ve Anlatım Dersi Uygulama Sınavı

Bu değişiklik sonrası Dil ve Anlatım dersi uygulama sınavı ile ilgili olarak Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenleri kafa karışıklığı yaşarken Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü okullara resmi bir yazı gönderdi ve bu konuya açıklık getirdi. Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün Dil ve Anlatım dersi uygulama sınavıyla ilgili açıklaması şöyle:

“İlgi (b) Kurul Kararlan gereği, ortaöğretim kurumlarında okutulmakta olan “Dil ve Anlatım” dersi ile “Türk Edebiyatı ” dersi birleştirilerek “Türk Dili ve Edebiyatı ” dersi olarak 2016-2017 eğitim ve öğretim yılından itibaren 9 uncu sınıflardan başlamak üzere kademeli olarak okutulmaya başlanmıştır.

Bu nedenle, ilgi (a) Yönetmeliğin değişik 45/1 -(h) maddesinin “Dil ve Anlatım” ile ilgi (b) Kurul Kararlarıyla uygulamaya konulan “Türk Dili ve Edebiyatı” dersini kapsayacağından bu ders için de yazılı ve uygulamalı olmak üzere en az iki sınav yapılması esastır.

Aynca, aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde geçen ”… en az iki yazılı sınav…” ifadesinden, programın özelliğine göre yazılı ve uygulamalı dersler için yazılı ve uygulamalı olmak üzere en az iki sınavın yapılması gerektiği anlaşılmalıdır.

Sınavların nasıl yapılacağı ve öğrenci başarısının nasıl ölçüleceğine ilişkin hususlar ise “Zümre öğretmenler Kurulu “nda belirlenerek karar altına alınacaktır.”

Koşma Nedir?

Koşma Nazım Şeklinin Özellikleri Nelerdir?

Koşma, halk şiirinin en çok kullanılan nazım şeklidir. Halk şiirinin bir nazım şekli olan koşmanın, divan edebiyatuında gazele karşılık geldiği söylenebilir.

Koşma Nazım Şeklinin Özellikleri Nelerdir?

* Aşk, ayrılık, gurbet, vb. temalar işlenir.
* Koşmalar hece ölçüsüyle oluşturulur. Genellikle 7'li, 8'li ve 11'li hece ölçüsü kullanılır.
* Dörtlükler halinde oluşturulur. Dörtlük sayısı 3 ila 6 arasındadır.
* Uyak (kafiye) düzeni xaxa, bbba, ccca veya abab, cccb, dddb şeklindedir.
* Koşmaların son dörtlüğünda şairin mahlası (takma adı) bulunur.
* Koşmalar konularına göre dörde ayrılır:
   - Güzelleme: Sevgi, aşk gibi konuların işlendiği koşmalardır.
   - Koçaklama: Kahramanlık, savaş gibi konular işlenir.
   - Ağıt: Ölen kimselerin ardından söylenen koşmalardır. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatında sagu, divan edebiyatında mersiyenin karşılığıdır.
   - Taşlama: Divan edebiyatında hiciv, günümüz edebiyatında ise eleştirinin karşılığıdır. Toplumun veya insanların aksayan yönlerini eleştirerek veren koşmalardır.
 

Fabl

fabl nedir

 

Fabl kelimesi Fransızcadan ödünçlenerek dilimize alınmıştır. (fable: masal). Kelimenin kökeni ise Latince fabula’dır (küçük anlatı): fari-~fat-: söyle-, +ul: (küçültme eki)

Fabl Nedir?

Fabl, bir ahlak ilkesini ya da bir davranış kuralını anlatan kısa sembolik hikâyelerdir, didaktik-öğretici bir amaç güdülerek oluşturulmuştur ve gündelik hayata ilişkin dersler verilmektedir. 

Fabl Türünün Özellikleri:

Olay genellikle orman köy gibi kırsal mekânlarda geçer.

Fablların kahramanları insan dışı varlıklar, genellikle de hayvanlardır. Olay, kişileştirilmiş en az iki hayvanın başından geçer. Bunlardan birisi iyi ahlâklı bir tipi, diğeri kötü ahlâklı bir tipi canlandırır. Fablda ikinci derecede kişiler çok azdır, bazen yoktur. 

Kişi betimlemesi yoktur.

Fabllarda hayali olay ve kahramanların yardımıyla insanlara özgü davranış, değer, düşünce ve tutumlar anlatılmaktadır. Böylece fablda sembolizmin etkisi görülmektedir.

Fabllar kişileştirme (teşhis) ve konuşturma (intak) sanatları üzerine kurulmaktadır; hikâye kahramanı olan hayvanlar, kendi özelliklerini korumakla birlikte, insan gibi konuşurlar. Esasen fabl, bu özelliği nedeniyle masalımsı eserler arasında yer almaktadır.


Ders veya öğüt eserin bir yerinde, çoğunlukla da sonunda atasözü ya da özdeyiş biçiminde belirtilir.

Fabllarda insanların kusurlu ve gülünç yönleri de doğrudan doğruya eleştiri konusu yapılmaktadır.

Fabllar, çocuklara iyi ve ahlaki davranışlar kazandırma bakımından eğitici yanı güçlü eserlerdir.

Fablın sonunda kıssadan hisse alınabilecek bir dersin onu masaldan ayıran özelliklerinin başında gelir.

Fabllarda sade ve açık bir dil kullanılır.

Fabl planı dört bölümden oluşur:

Serim: Olayın türüne, çıkarılacak derse göre kişileştirilmiş hayvanlar ve çevre tanıtımının yapıldığı bölümdür.

Düğüm: Olay o çevrede verilmek istenen derse göre gelişir. Kısa ve sık konuşmalar vardır. Hemen birkaç konuşma ile olay düğümlenir.

Çözüm: Olay beklenmedik bir sonuçla biter. Fablın en kısa bölümüdür.

Öğüt: Ana fikir bu bölümde öğüt niteliğinde verilir. Bu bölüm kimi zaman başta, kimi zaman sondadır. Kimi zaman da sonuç okuyucuya bırakılır.

Fabl türünün ilk örneklerini Hint edebiyatında Beydeba "Kelile ve Dimne", Yunan edebiyatında Aisopos (Ezop) "Ezop Masalları", Fransız edebiyatında ise Jean de La Fontaine (Jan dö La Fonten) "La Fonten Masalları" vermiştir. Sadi’nin "Gülistan ve Bostan" adlı eserlerinde de fabllar mevcuttur.

Türk edebiyatında Şeyhi’nin “Harname” adlı eseri fabl türüne örnek olarak verilebilir.

Türk edebiyatında ilk fabl çevirilerini La Fonten’den yaptığı çevirilerle Şinasi yapmıştır.

Orhan Veli Kanık, Aisopos(Ezop) Masallarından çeviriler yapmıştır.

Nurullah Ataç, Mehmet Fuat Köprülü, Sebahattin Eyüboğlu, Vasfi Mahir Kocatürk fabl ile ilgilenen, bu türde araştırmalarda bulunup çeviriler yapan şahsiyetlerdir.

ABD'li yazar James Thurber ve İngiliz edebiyatının ünlü kalemi George Orwell çağdaş fabl yazarlarıdır.

FECR-İ ÂTÎ DÖNEMİNDE ÖĞRETİCİ METİNLER 

fecri ati doneminde ogretici metinler

 Fecr-i âti döneminde öğretici metinlerin özellikleri:

* Makale, deneme, eleştiri gibi türlerde yazılar yazılmıştır. 

*Dil ve üslup yönünde bir önceki edebiyatın devamıdır. 

*1911’de Selanik’te çıkan ve “millî” bir edebiyat oluşturmak isteyen “Genç Kalemler” ile dil konusunda tartışmalara girmişlerdir. 

*Eleştiri bu dönemde ön plana çıkmıştır. 

*Bu sanatçılar “estetik, sanat ve edebiyat” konularında eleştiriler kaleme almışlardır. 

*Fecr-i Âti içinde gazeteciliği meslek edinen tek kişi Ahmet Samim'dir. “Hilal, Cidal, İtilaf, Seda-yı Millet” gibi gazeteleri çıkarmıştır. 

 *Şahabettin Süleyman, “Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye, Yeni Osmanlı Edebiyatı” adlı kitapları yazmıştır. 

 *Mehmet Behçet, “Genç Şairlerimiz ve Eserleri, Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı, Genç Romancılarımız ve Eserleri” gibi tarih kitaplarını yazmıştır.